Agrest i porzeczka należą do grupy roślin sadowniczych, które wydają owoc-jagodę. Dorosłe okazy osiągają krzewiasty pokrój. Wyhodowano już jednak odmiany pienne, które poza wartością użytkową cenne są również ze względu na swój dekoracyjny wygląd. Wśród roślin jagodowych wyróżniamy również m.in. : borówki, jagody kamczackie, aronie, truskawki i poziomki. Gatunki te wykazują się dużą odpornością na niskie temperatury, w szczególności agrest i porzeczka. Młode sadzonki płytko się korzenią, jednak z biegiem lat ich system korzeniowy sięga coraz głębiej w profil gleby.
Agrest i porzeczka to gatunki blisko spokrewnione ze sobą, dlatego ich wymagania uprawowe często są bardzo podobne. Agrest jest średniej wielkości krzewem o pędach pokrytych kolcami. Dorasta najczęściej 1,5 metra wysokości. Liście 3-5 klapowe o karbowanym brzegu. Spotykamy odmiany o owocach z różnym kolorem skórki: czerwonej, żółtej i zielonej.
Porzeczki, to krzewy, które w dorosłej formie osiągają od 1,5 do 2 metrów wysokości. Zaliczamy je do rodziny agrestowatych. Charakteryzują się sezonowym ulistnieniem, pokrywają je 2-7 klapowe powcinane liście o charakterystycznym zapachu. Porzeczka owocuje kulistymi jagodami w kolorze białym (różowym), czarnym i czerwonym. Owoce porzeczki i agrestu można spożywać na surowo lub wykorzystywać je do tworzenia przetworów tj. dżemy, musy, konfitury, soki i wina. Jagody porzeczki i agrestu są wyjątkowo bogate w witaminy, głównie witaminę C, a także A, B i PP.
Uprawa i pielęgnacja agrestu i porzeczki
Sadzenie i rozstawa:
Sadzonki agrestu i porzeczki z gołym korzeniem najkorzystniej jest sadzić w dwóch terminach: wczesną wiosną lub jesienią. Sadzonki doniczkowane mogą być sadzone przez cały sezon wegetacyjny. W wiosennym terminie sadzenia powinniśmy to zrobić jak najszybciej, aby rośliny nie rozpoczęły jeszcze wegetacji. Najlepszym materiałem przeznaczonym do sadzenia są rośliny jednoroczne lub dwuletnie. Przed sadzeniem przygotowuje się dołek wypełniony żyzną ziemią, który powinien być przynajmniej dwukrotnie większy niż bryła korzeniowa sadzonki. Korzenie układa się luźno, dbając o to, aby nie były podwinięte czy poplątane. Sadzonkę umieszcza się w dołku kilka centymetrów niżej niż rosła w doniczce. Po posadzeniu ziemię wokół rośliny ubija się i obficie podlewa. Rozstawę, jaką trzeba zachować pomiędzy sadzonkami to 1 a 1,5 metra.
Stanowisko:
Zarówno agrest, jak i porzeczką preferują słoneczne i ciepłe stanowisko uprawy. Krzewy nie powinny być narażone na działanie silnych wiatrów. Kwiaty porzeczek pojawiają się na krzewach z końcem kwietnia, kiedy często jeszcze mamy do czynienia z nocnymi przymrozkami. Dlatego należy unikać miejsc uprawy, w których występują zastoiska mrozowe. Mróz może uszkodzić kwiaty i ostatecznie plon będzie mniejszy.
Podłoże:
Wszystkie krzewy jagodowe najlepiej rozwijają się w glebie żyznej, umiarkowanie wilgotnej i przepuszczalnej. Nie przepadają za podłożem zbyt ciężkim-gliniastym ani zbyt lekkim-piaszczystym. Powinno być o właściwym dla danego gatunku odczynie. Najlepsze podłoże dla porzeczki jest o lekko kwaśnym odczynie w granicach 6-6,5 pH, natomiast dla agrestu najodpowiedniejsze będzie o pH 6,2-6,7. Jeżeli gleba nie była wcześniej wapnowana celem unormowania odczynu pH, to przed sadzeniem warto użyźnić glebę obornikiem lub kompostem. Zalecane jest ściółkowanie podłoża wokół krzewów. Możemy to zrobić przy pomocy obornika, kompostu, a także słomy, kory lub trocin.
Podlewanie agrestu i porzeczki:
Rośliny, szczególnie młode płytko się korzenią. Dlatego konieczne jest regularne i obfite podlewanie krzewów. Przesuszenie roślin może wpłynąć negatywnie na jakość plonu, wielkość i ilość owoców. Lepiej podlewać co kilka dni i bardzo obficie niż często a powierzchownie. Woda powinna dotrzeć przynajmniej na głębokość 10 centymetrów w głąb gleby, zlokalizowanej wokół korzeni. Do podlewania najlepsza będzie woda deszczowa.
Przycinanie agrestu i porzeczki:
Cięcie krzewów porzeczki i agrestu jest jednym z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych. Inny sposób cięcia wykonujemy w przypadku porzeczki czarnej, a czerwonej i białej czy agrestu. Porzeczka czarna najobficiej owocuje na pędach młodych jednorocznych, a także dwu czy trzyletnich. U młodych krzewów w pierwszych latach uprawy usuwa się jedynie słabe i uszkodzone pędy. Starsze, wykształcone krzewy przycina się mocno, wycinając przy ziemi najstarsze pędy, a także wszystkie słabe, połamane i zbyt zagęszczone wewnątrz krzewu. Porzeczki białe i czerwone wydają najwięcej owoców na krótkopędach, a także na pędach starszych, przynajmniej dwu, trzy i czteroletnich. Młodych krzewów porzeczki białej i czerwonej nie przycina się silnie, usuwa się jedynie pędy słabe, połamane czy zbyt zagęszczone. Od piątego roku wykonuje się cięcie prześwietlające. Cięcia dokonujemy w dwóch terminach, zimą, na początku roku i tuż po owocowaniu. Agrest przycina się w podobny sposób jak porzeczkę czerwoną. W przypadku starszych okazów, uprawianych już 6 lat i dłużej, zaleca się wykonanie cięcia odmładzającego, gdzie usuwa się 1-2 najstarsze pędy, a pozostawia pędy młode- jednoroczne.
Nawożenie agrestu i porzeczki:
Agrest i porzeczka potrzebuje regularnego dostarczania składników odżywczych. O jakości gleby i późniejszym nawożeniu powinniśmy pomyśleć jeszcze przed sadzeniem krzewów do gruntu. Krzewy jagodowe bardzo dobrze reagują na nawożenie naturalnymi nawozami tj. obornik czy kompost lub gdy są uprawiane w miejscu, w którym zastosowano rośliny na zielony nawóz np. łubin, wykę, gorczycę czy koniczynę. Gdy ziemia jest dobrze uprawiona, przez kilka kolejnych lat nie jest wymagane dodatkowe nawożenie. Później krzewy zasila się nawozami azotowymi (wiosną) i nawozami mineralnymi, wieloskładnikowymi (przez cały sezon wegetacyjny).
Choroby i szkodniki agrestu i porzeczki:
Choroby agrestu:
Najczęstszymi chorobami agrestu, z jakimi możemy się spotkać, to choroby grzybowe atakujące zarówno liście, jak i owoce.
Najgroźniejsze to:
- Rdza wejmutkowo- porzeczkowa;
- Mączniak amerykański;
- Antraknoza liści;
- Biała plamistość liści;
- Czarna plamistość agrestu.
Choroby zwalczamy dostępnymi fungicydami tj. Miedzian, Score, Amistar czy Topsin.
Szkodniki agrestu:
W przypadku agrestu, spotykamy się z występowaniem Mszyc i Przędziorka. Owady żerują na spodniej stronie liści, co objawia się żółtymi przebarwieniami i zamieraniem liści. Przędziorek tworzy również delikatną pajęczynkę, która pokrywa pędy oraz liście. Szkodniki zwalczamy preparatami owadobójczymi np. Decis, Karate Zeon, Mospilan.
Choroby porzeczki:
Podobnie jak u Agrestu, Porzeczki najczęściej są atakowane przez choroby grzybowe. Rozwojowi chorób często sprzyja wilgotna pogoda i osłabienie krzewów np. przez suszę.
Najbardziej znane to:
- Antraknoza (Opadzina) liści;
- Biała plamistość liści;
- Rdza wejmutkowo-porzeczkowa;
- Mączniak amerykański;
- Plamistość liści.
Najlepsze preparaty zwalczające choroby grzybowe, to: Polyram, Nimrod, Miedzian, Kaptan i Topsin.
Szkodniki porzeczki:
Na porzeczkach żerują głównie:
- Brzęczak porzeczkowy;
- Przeziernik porzeczkowiec;
- Przędziorek chmielowiec;
- Szpeciel porzeczkowiec;
- Mszyce.
Możemy je zwalczać dostępnymi insektycydami np. Karate Zeon, Calypso, Score, Nimrod czy Decis.
