Jeżyny, to wieloletnie rośliny owocowe, krzewy lub rzadziej rośliny zielne. Inną używaną do ich określenia nazwą jest Ostrężyna. Razem z jabłonią, śliwą i gruszą jest zaliczana do rodziny Rosaceae (różowate). Dzikie jeżyny porastają lasy i zarośla Europy, Ameryki Północnej i Azji. Roślina tworzy bardzo długie pędy, dorastające nawet do 2-5 metrów długości. Większość odmian posiada pędy pokryte gęsto kolcami, wyhodowano jednak takie, u których kolce są zredukowane do niewielkiej ilości na pędach lub pędy pozbawione są ich całkowicie.
Możemy spotkać odmiany o sztywnych, półsztywnych lub wiotkich pędach. Mogą również płożyć się po ziemi. Owocowanie najczęściej rozpoczyna się w czerwcu lub lipcu i trwa aż do września. Owoce o ciemnym kolorze charakteryzują się słodko-cierpkim smakiem. Mogą być okrągłe lub podłużne w kształcie, niewielkich rozmiarów lub wręcz przeciwnie- bardzo duże! Wspaniale smakują spożywane bezpośrednio z krzewu lub jako dodatek do deserów, smoothie, soków, nalewek, dżemów i musów. Zawierają sporo błonnika,witaminy C, A i K.
Najlepsze odmiany jeżyn na rynku:
- Jeżyna bezkolcowa Gigant - wielkoowocowa odmiana o wspaniałym smaku, wykazuje się dużą odpornością na mróz i szkodniki. Wspaniała do bezpośredniego spożycia
- Jeżyna Arapaho - silnie rosnąca odmiana o bezkolcowych pędach, owoce o słodko-cierpkim smaku. Dobra na przetwory.
- Jeżyna bezkolcowa Navaho - odporny krzew o wzniesionych pędach. Polecana do uprawy amatorskiej.
- Jeżyna Black Satin - bardzo duże i smaczne owoce o słodkim smaku. Wykazuje się długim okresem owocowania.
- Jeżyna Gallant - owocuje na jednorocznych pędach, świetna na soki i przetwory.
Sadzenie jeżyn:
Rozstawa:
Krzewy jeżyn najczęściej rosną silnie i pokładają się na boki. Dlatego każdej sadzonce musimy zapewnić sporo miejsca do rozwoju. W zależności od odmiany, czy jest to odmiana o pędach sztywnych czy wiotkich, konieczne jest zapewnienie od 1,5 do 3 metrów rozstawy pomiędzy roślinami.
Sadzenie krok po kroku:
Przed sadzeniem, powinniśmy przygotować dołek o szerokości i głębokości ok. 35-40 centymetrów. Na dnie dołka umieszczamy kilkucentymetrową warstwę nawozu naturalnego w postaci rozłożonego obornika lub kompostu. Układ korzeniowy sadzonki moczy się przez kilka godzin w pojemniku z wodą do czasu, aż na powierzchni przestaną pojawiać się bąbelki powietrza. Sadzonkę umieszcza się w przygotowanym dołku, kilka centymetrów niżej, niż rosła w pojemniku i pustą przestrzeń uzupełnia się żyzną glebą. Glebę wokół posadzonej sadzonki należy ubić i obficie podlać.
Stanowisko i podłoże:
Jeżyny najlepiej się przyjmują i owocują posadzone na stanowisku słonecznym lub w lekkim półcieniu. Krzewy wykazują się dużą tolerancją co do rodzaju gleby. Mogą rosnąć na glebach słabszych, piaszczystych lub bardziej ciężkich. Najodpowiedniejsza będzie ziemia żyzna, próchnicza o lekko kwaśnym odczynie, umiarkowanie wilgotna. Najważniejsze jednak, aby podłoże było przepuszczalne. Jeżyny bowiem nie przepadają za stale wilgotną glebą w okolicach korzeni.
Uprawa jeżyn:
- podlewanie: Podobnie jak maliny, jeżyny korzenią się dosyć płytko. Dlatego musimy pamiętać o regularnym podlewaniu roślin, szczególnie w okresach suszy i gdy mamy do czynienia z młodymi sadzonkami. Starsze okazy krzewów są mniej wrażliwe na przesuszenie. Aby ograniczyć nadmiernemu parowaniu wody z gleby, rośliny można ściółkować np. korą.
- nawożenie: Zawartość składników odżywczych w glebie ma największy wpływ na wielkość owoców i obfitość owocowania. Gdy jeszcze przed sadzeniem roślin, odpowiednio nawieźliśmy glebę obornikiem lub kompostem, w pierwszym roku uprawy nawożenie nie będzie konieczne. Później nawozimy rośliny głównie wiosną. Najwartościowszym typem nawozu będzie nawóz mineralny wieloskładnikowy z przewagą azotu i potasu.
- opryski: Najczęstszymi chorobami dotykającymi krzewy jeżyn, to: choroby grzybowe tj. zamieranie pędów, rdza i szara pleśń. Zwalczamy je ogólnie dostępnymi środkami przeciw chorobom grzybowym np. Yamato 303 SE, Topsin 500 SC. Najpopularniejsze szkodniki występujące na jeżynach, to przede wszystkim: Szpeciel jeżynowiec, Kistnik malinowiec, Przędziorki i Mszyce. Dostępne środki chemiczne do ich zwalczania to: Fastac 100 EC, Magus 200 SC, Decis Mega 50 EW czy Calypso 480 SC.
- cięcie: Już w drugim roku od posadzenia krzewy jeżyn potrzebują silnego cięcia. Dzięki temu zabiegowi, rośliny ładnie się zagęszczają i obficiej owocują. Ciąć można wiosną lub jesienią. Wycinamy pędy słabe, chore i w przypadku jeżyn, które owocują na pędach jednorocznych, takie które już owocowały.
